مداخله والدین در آموزش کودک بیش فعال: کمک کننده یا آسیب رسان؟

وقتی کودک با رشد نرمال شما در کلاس هست، او تلاش زیادی می‌کند که کارکردهای اجرایی خود را به کار بگیرد. تلاش می‌کند توجهش را روی کار خواسته شده حفظ کند. بر حرف‌های معلم تمرکز کند، از مهارت‌های خودتنظیمی برای کنترل بدنش استفاده کند. آن‌ها این همه تلاش می‌کنند تا همکلاسی درباره آن‌ها تفکر منفی نداشته باشد و تفکر خنثی داشته باشد. یعنی می‌داند که او در کلاس هست ولی درباره او فکر نمی‌کند چون آن‌ها دارند آنچه که از آن‌ها انتظار می‌رود را انجام می‌دهند. آن‌ها می‌خواهند موفق شوند و از این مهارت‌ها برای پشت سر گذاشتن موفقیت‌آمیز مدرسه استفاده می‌کنند.

اما آیا کودک بیش فعال هم می‌تواند از این کارکردهای اجرای خود به شکل بهینه استفاده کند؟ البته که نه، اگر می‌توانست احتمالاً تشخیص بیش‌فعالی دریافت نمی کرد.

وقتی کودک بیش‌فعال وارد مدرسه می‌شود معلم معمولاً به او علامت‌هایی می‌دهد تا استفاده از این مهارت‌ها را یادآور شود، اما با بزرگتر شدن انتظارات اجتماعی افزایش می‌یابد.

فرض کنید که فرزند شما در کلاس درس مداوم از جایش بلند می‌شود و باز هم فرض کنید که شما در انتهای کلاس ایستاده‌اید و هر بار که او بلند می‌شود یا کاری خارج از تکلیف خواسته شده انجام می‌دهد به او تذکر می‌دهید که به کارش برگردد. فکر می‌کنید این تذکر دادن شما آسیب‌زننده است یا کمک‌کننده؟

[برای اطلاعات بیشتر پست مقابل را مطالعه نمایید: اهمیت حضور والدین برای انجام تکالیف دانش آموز بیش فعال ]

به احتمال خیلی زیاد حضور شما کمک‌کننده نخواهد بود چون آن‌ها می‌دانند نیاز نیست خودشان برای استفاده از کارکردهای اجرایی و مهارت‌هایی که انتظار می‌رود تلاش کنند چون مامان هست، وارد می‌شود و به آن‌ها کمک می‌کند. و مامان مثل یک محافظ برای کارکردهای اجرایی عمل می‌کند

وقتی صحبت از بیش‌فعالی می‌شود معمولاً این‌گونه است که والدین به جای کارکردهای اجرایی فرزند خود عمل می‌کنند. و این مانع از رشد درست کارکردهای اجرایی او می‌شود و کودک را وابسته به علامت یا Prompt-dependence می‌کند. علامت دادن‌هایی که برای کودک غیرضروری هستند و یا دستورات مستقیم کلامی می‌دهند مثل وقتت را هدر نده یا به کارت برگرد.  وقتی کودکان بیش فعال مداوم علامت یا دستور از بزرگ‌سالان می‌گیرند، آن‌ها یاد نمی‌گیرند چگونه خودشان کاری که باید انجام دهند را مدیریت کنند و این منجر به وابستگی بیش‌ازحد به والد می‌شود و رشد کارکردهای اجرایی را مختل می‌کند.

ممکن است احساس کنید این وظیفه شما هست که دایم تمرکز فرزندتان را روی کاری که خواسته شده حفظ کنید، یا روی تکلیف او را نگه‌دارید یا اینکه مداوم در طول روز به او علامت بدهید. اما این در واقع یک گام در مسیر غلط است و مانع رشد درست کاردکردهای اجرایی فرزند شما می شود.

می دونم که چیزی در ذهن شما دائم به شما می‌گوید که کودکت نیاز به کمک در کلاس آنلاین دارد اما باید یادتان باشد که این کودک در سال‌های آینده باید مستقل در مدرسه عمل کند. آیا فکر می‌کند کارکردهای اجرایی به شکل معجزه‌آسا در مدرسه شکل خواهند گرفت؟

ایجاد استقلال در کودکان نیازمند هست که والدین یاد بگیرند رها کردن تدریجی مسئولیت  به شکل طبقه‌بندی‌شده به کودکان چگونه است.

چند نکته مهم:

برای معلم فرزندتان توضیح دهید که خیلی مشتاق هستید یک جزئی از تیم حمایتی باشید ولی نیم خواهید غیر عمدی مهارت او برای برگشتن به مدرسه را خراب یا تضعیف کنید. پس توضیح دهید که علت زیاد بلند شدن فرزند شما چیست و چگونه این رفتار به او کمک می‌کند. یا علت استفاده از فیدجت ها چیست.

وقتی شما در اتاق بالای سر او ایستاده‌اید برای بعضی کودکان حواس پرت کن هست. استفاده از باندهای کشی، صندلی‌های خاردار، روی بالشت نشستن، گذاشتن یک پتو سنگین روی پا و… کمک‌کننده خواهد بود.

3- اهمیت هوای تازه و فعالیت بدنی را نادیده نگیرید.
انتراک های کوتاه برای خارج شدن از کلاس و انجام فعالیت های ورزشی سودمند خواهد بود.

4- برای تکالیف سخت از پاداش های ساده استفاده کنید.
مثلا پیشنهاد خوردن یک اسنک خوشمزه بعد از اتمام تمرین های ریاضی سخت. با این کار به کودک خود کمک می‌کنید که در تکالیف که علاقه ندارد باقی بماند.

” من میدونم که برای تو نشستن و متمرکز ماندن روی تکالیف ریاض خیلی سخت است و دیم که چه قدر خوب تلاش کردی تا این اتفاق بیافتد من واقعا از تلاش تو لذت بردم”  رشد عزت نفس از تحسین های توخالی مثل تو خیلی باهوشی نمی آید بلکه از طریق تشخیص مسیر تلاش و موفقیت های کودک به دست می آید.

[برای اطلاعات بیشتر پست مقابل را مطالعه نمایید: معرفی کتاب: مدیریت مشکلات مرتبط با مدرسه و تکالیف در کودکان دارای اختلال نقص توجه و بیش فعالی ]