نشانه ها و درمان بیش فعالی در کودکان کوچکتر از دو سال (نوپایان)

درمانگران معمولا از تشخیص اختلال نقص توجه و بیش فعالی به صورت قطعی برای کودکان زیر 3 سال اجتناب می کنند. اما توجه به نکات زیر برای والدینی که نگران این علایم در کودکان 2 ساله یا کوچکتر هستند اهمیت زیادی دارد:

ناتوانی در تنظیم هیجان اگرچه در راهنمای تشخصی اختلالات روانی ذکر نشده است اما یکی از نشانه های برجسته برای بزرگسالان، کودکان و حتی نوپایان بیش فعال هست. ناتوانی در تنظیم هیجان شامل هیجانات منفی، تحمل کم برای ناکامی و مشکل در پذیرش تغییرات می شود. در نوپایان معمولا خودش را در قالب زیر نشان می دهد:

گریه های مداوم

سریع عصبانی شدن

کج خلقی و به سختی ارام شدن

ناتوانی در آرام کردن خود

درواقع ناتوانی در تنظیم هیجانات اغلب به شکل هیجانات زیاد دیده می شود. کودکان نوپای دارای رشد نرمال، اغلب 3تا 5 به هم ریختگی خلقی را در هفته تجربه می کنند که معمولا کمتر از 15 دقیقه طول می کشد در حالیکه برای نوپایان بیش فعال هم تعداد این کج خلقی ها و هم طول مدتی که ادامه پیدا می کنند  بیشتر است.

این هیجانات زیاد در کودک بیش فعال همیشه منفی نیست و برای مثال وقتی به او می گویید می خواهید پارک بروید او اینقدر خوشحال می شود که انگار می خواهد دیزنی لند برود.

ناتوانی در تنظیم هیجان در واقع به معنای پاسخ هیجانی زیاد به همه چیز هست. می تواند مثل حساسیت بیش از حد دیده شود وقتی که اوضاع انطور که باید پیش نمی رود یا وقتی به آنها بازخوردی براس اصلاح رفتارشان داده می شود یا وقتی دوستی نمی خواهد با آنها بازی کند. هرچیزی خارج از حیطه انتظارات آنها می تواند اغلب منجر به شدت یافتن هیجانات شود. حتی می تواند حساسیت به بو یا صدا داشته باشد.

ناتوانی در تنظیم هیجان یک قسمت مهم از پازل تشخیص هست که اغلب نادیده گرفته می شود. اما تشخیص اختلال نقص توجه و بیش فعالی به علایم کم توجهی، بیش فعالی و تکانگشری هم وابسته است.

علایم کم توجهی در نوپایان مثل:

علایم پرتحرکی:

ارزیابی بیش فعالی یک فرایند پیچیده هست چون نشانه های بیش فعالی از یک کودک نوپا تا کودکی دیگر می تواند تفاوت داشته باشد و همینطور اختلالاتی که همپوشی دارند و نشانه های مشابه بیش فعالی ایجاد می کند نیز باید در نظر گرفته شوند. فردی که ارزیابی برای بیش فعالی انجام می دهد باید به نشانه های این اختلال، اختلالات همپوش و رشد نرمال کودک آگاهی داشته باشد. او باید کودک را به صورت جامعه مورد ارزیابی قرار دهد.

برای کودکان و بزرگسالان معمولا درمانگران به دنبال نشانه های اصلی نقص توجه و بیش فعالی هستند که بیش از 6 ماه باید پایدار باشند. برای نوپایان باید به نقص های رفتاری آنها (ناتوانی در براورده کردن انتظارات اجتماعی) و بررسی اینکه آیا این رفتارها شدید تر از کودک دارای رشد نرمال هست، دقت کرد.

یک ارزیابی جامع هیجانی، شناختی، رفتاری ، اجتماعی و رشدی نیاز هست تا سایر اختلالات در صورت لزوم بررسی شوند و مشخص شود که ِآیا کودک تجربیات منفی در بافت زندگی دارد مثل استرس زیاد در خانه. آیا مشکلی در غذا خوردن دارد؟ آیا مشکل شنوایی دارد؟ و…

 و…

درمان نوپا دارای علایم بیش فعالی شامل آموزش به والدین . ایجاد عادات سالم در زندگی مثل (غذا، خواب، ورزش، بازی و..) است. مدیریت رفتار یک جزء مهم از این چرخه است. همچنین یکی دیگر از اهداف اولیه درمان کار با والدین و کمک به آنها در تنظیم هیجانات خودشان هست.

حتی وقتیکه نوپا اختلال همراه مثل نافرمانی مقابله ای دارد باز هم هدف اولیه درمان رفتار درمانی هست و سپس براساس نوع مشکلاتی که کودک تجربه می کند سایر درمان ها ارائه می شوند.
ترجمه مطلبی از دکتر کارولین بوزانکو